Cheers to mental health
पती पत्नी मधील संभाषण अती महत्वाचे असतात. प्रेम, सुख या शब्दांचा लग्नाच्या संदर्भातील अर्थ फार थोडय़ा मंडळींना कळलेला असतो. अनेकांना कथा-कादंबऱ्यांत वाचलेला किंवा नाटक-सिनेमात पाहिलेला काल्पनिक, रोमँटिक अर्थ अभिप्रेत असतो. पण वास्तव अगदी वेगळे आहे, हे जेव्हा त्यांच्या लक्षात येते तेव्हा त्यांचा भ्रमनिरास होतो. जॉन गोटमन या मानसशास्त्रज्ञाने एका प्रयोगात क्षुल्लक ते गंभीर कारणांवरून पति-पत्नीत …
‘अमुक एकाला फार डिप्रेशन आलेलं आहे,’ असे आपण सहजपणे म्हणतो. पण व्यक्तीला डिप्रेशन येते म्हणजे नेमके काय होते, ते कशामुळे येते, डिप्रेशनची लक्षणे कोणती? त्यांचे व्यक्तीच्या जीवनावर होणारे परिणाम– मग ते शारीरिक, मानसिक, भावनिक, सामाजिक कुठलेही असोत– कोणते, डिप्रेशन घालवता येते का? येत असल्यास कसे? अनेकविध प्रश्न आजच्या एका कार्यक्रमात विचारले गेले. त्यासंदर्भात झालेला संवाद …
एका शाळेतील ‘न ऐकणाऱ्या’ मुलाची आई वैतागून समुपदेशन घेताना बोलली की, ‘‘ कुजकटपणे बोलणाऱ्या नवऱ्याशी मी एकवेळ जुळवून घेऊ शकते. या मुलापुढे मात्र हात टेकले. त्याच्याशी कसं वागावं तेच कळत नाही.” अशा केसेस आता काउन्सिलिंग सायकोलोजिस्ट कडे पहिल्यापेक्षा जास्त वाढत आहेत. पालकांना मुलांच्या वाढत्या वयातील वेगवेगळ्या टप्प्यांवरील समस्यांची जाण असेल, तर त्यांना मुलांना हाताळणे सोपे …
समस्या सोडविताना समुपदेशक कसा काम करतो हा प्रश्न एका शालेय विद्यार्थ्याने विचारला. त्याला विस्तृत माहिती देताना काही तथ्य सांगितली. अशा विद्यार्थ्यांसारखेच प्रश्न साधारण व्यक्तींना पडणं स्वाभाविक आहे. माझ्याकडे येणाऱ्या समस्याग्रस्त व्यक्तींचे मी सर्वसाधारण तीन गटांत वर्गीकरण करतो: १. पहिल्या गटातील व्यक्तींना आपल्याला काहीतरी समस्या आहे हे जाणवत असते, मात्र ती नेटकेपणाने त्यांना मांडता अथवा व्यक्त …
आजकल अनेक विद्यार्थी एक वेगळ्या मनः स्थितीत आढळतात. कोव्हिड पश्चात पालक बदलत गेले, त्यांचे वागणे बोलणे, संगोपनाची पद्धत बदलली असे अनेक उदाहरणं दाखवून जातात. त्याचबरोबर मुलांची मानसिकता बदलली. त्यांचे अकलनिय वर्तन पालकांच्या डोक्यात येईनासे झाले. मुलं आणि पालक सध्या याच कारणास्तव समुपदेशन घेताना दिसतात. मग नेमका प्रश्न कुठून सुरू होतो? बालमनावर आई-वडिलांच्या शिकवणी-संस्कारांचा, प्रेमाचा, रागावण्याचा …
अविवेकी विचार काही लोकांच्या जीवनाचा अविभाज्य घटक बनला आहे. अशा व्यक्तींसाठी समुपदेशन करताना खुप वेळा मनात येते की खरंच यांना जीवनाचा आनंद कधी भेटलाच की नाही. सर्वसामान्य व्यक्तींच्या मनात साधारणत: कोणकोणते अविवेकी विचार येऊ शकतात याची एक यादीच अल्बर्ट एलिसने सांगितली आहे. त्यातील काही खाली नमूद करत आहे. प्रत्येक अविवेकी विचारानंतर त्याच्याशी संबंधित आपले विचार …
भावनिक बुद्धिमत्ता कौशल्ये (skills) ही अशी क्षमता आहेत जी आपल्याला स्वतःच्या भावना समजून घेण्यास आणि व्यवस्थापित करण्यास मदत करतात. ही कौशल्ये शैक्षणिक क्षेत्रात, निर्णय घेण्याची क्षमता आणि जीवनातील एकूण यश यासह अनेक फायद्यांशी सलग्न आहेत. या लेखात आपण या भावनिक बुद्धिमत्तेची कौशल्ये सुधारण्यासाठी काय करू शकता यावर चर्चा करणार आहोत. या कौशल्यांवर काम करून आणि …
कौटुंबिक वातावरण मुलांना अनेकदा गुंतागुंतीचे जाणवते असं काही संशोधक म्हणतात. भावनिक क्षमता वाढवण्यास कुटुंब व्यवस्था मजबूत हवी त्यातून नवीन पिढीला सकारात्मक संकेत आपण देत असतो. कमी भावनिक बुद्धिमत्ता म्हणजे, भावना अचूकपणे जाणण्यात असमर्थता (स्वतःमध्ये आणि इतरांमध्ये) आणि ती माहिती तुमच्या विचार आणि कृतींना मार्गदर्शन करण्यासाठी वापरणे होय. अनेकांना याची जाणीव सुध्दा नसते आणि त्यातून नैराश्य …
अनेकांच्या डोक्यात पायाभूत गोष्टींची पायाभरणी नसते. पालक आपल्या पाल्यांना सगळं टॉप क्लास देतात परंतु भावनांक वाढवायची तसदी घेत नाहीत. नुसती अभ्यासातली बुद्धी किंवा शैक्षणिक पात्रता व्यवहारी जीवनात यशस्वी होण्यासाठी पुरेशी नसते हे त्यांना ठावूक नसतं. तिथे यशस्वी होण्यासाठीचे आणखी काही निराळे निकष असतात. भावनिकदृष्ट्या व्यक्ती कार्यक्षम व परिपक्व असणं तसंच स्वत:च्या व दुसऱ्यांच्या भावनांची योग्य …
हुशार असूनही आयुष्यात मी मागे का हा प्रश्न विचारणारे अनेक जण भेटतात. त्यांना आयुष्यात असलेले प्रश्न व्यवस्थित हाताळता येत नाहीत हा एक दुसरा प्रॉब्लेम. अशा अनेकविध मित्रांना एकच सांगू इच्छितो की आपली भावनिकता वाढवा. असं सांगण्यामागे काही कारणं आहेत. IQ (Intelligence Quotient) हा शब्द आपल्या ओळखीचा आहे. IQ चांगला म्हणजे आपण हुशार. हुशारीमुळे चांगलं शिक्षण …